طی دهه های گذشته، داروسازان برای انجام عملیات های تکراری و بسیار پیچیده روی صنعت اتوماسیون حساب ویژه ای باز کرده اند به این صورت که شما نمی توانید خط تولید یک کارخانه داروسازی را بیابید که اتوماسیون در آن رخ نداده باشد. مثال از قسمت های رایج کارخانه های دارویی که در آن ها اتوماسیون شکل گرفته است، می توان به روکش زدن قرص ها (مثال چند عدد قرص را 2 در یک ورق پرس کرد)، پر کردن ویال (منظور از ویال ظروفی است که در آن ها محتویات مربوط به تزریقات وجود دارد)، ساخت سرم، گرانول سازی مواد اولیه برای داروهای خوراکی و … اشاره کرد. ولی با این همه هنوز بسیار هستند کارخانه هایی که قسمت بسته بندی دارو ها توسط افراد انجام می دهند؛ باید این نکته را در نظر بگیریم که روند اتوماتیک شدن خطوط تولید سرعت بالایی پیدا کرده و ممکن است تا چند سال آینده تمامی خطوط داروسازی، اتوماتیک شوند و دیگر کارگری در خط انتقال و بسته بندی وجود نداشته باشند.
برخی از اندیشمندان معتقدند که اتوماتیک سازی از کار با PLC و ابزار های اتوماتیک فراتر رفته و به سوی هوش مصنوعی و یادگیری ماشین و اینترنت اشیا می رود که می توان گفت این فراتر از زمان حال است و ترکیبی از نسل 4 و نسل 5 انقلاب صنعتی می شود که اکنون در نزدیکی به شروع نسل 4 انقالب صنعتی هستیم. کسانی که این نظریات را بیان می کنند از عنوان کارخانه های دیجیتال صحبت می کنند و معتقد هستند که با رخ دادن این نظریات، پیشرفت های وسیعی در نظریه داده ها، دید و مکانیسم های تصمیم گیری رخ می دهد.
نیاز به بهینه سازی فرآیند ها، انطباق با مقررات و بهبود در زنجیره تامین، باعث نیاز روزافزون سرمایه گذاری در فناوری های اتوماسیون در سراسر صنعت داروسازی شده است. در نسل جدید سیستم های اتوماسیون، برای خودکارسازی فرآیند ها در طول تولید دارو، به طور مداوم با محصولات ابزار دقیق و کنترلی در حال بروز رسانی هستند. به طور مثال اگر روش های گذشته و سنتی دارو را در نظر بگیرید، تنها برای بازو بسته کردن یک شیر باید اپراتور به صورت دستی شیر را باز کند و هر زمان که خواست آن را ببندد؛ همانطور که می توانید تصور کنید این کار چون توسط یک انسان انجام می گیرد بدون خطا نیست و از نظر زمانی نیز نمی تواند به صورت بلادرنگ یا real-time باشد زیرا انسان نمی تواند در کسری از ثانیه کار مورد نظر را انجام دهد.
اهمیت اتوماسیون در دوران کرونا
از اواخر سال 2019 که دنیا درگیر ویروس کرونا شد، وجود اتوماسیون را نمی توان نادیده گرفت چون بدون وجود اتوماسیون حتی قادر به تولید تعداد محدود واکسن در عرض یکسال نبودیم و این امر از ثمرات وجود اتوماسیون در کارخانه های مهم تولید واکسن از جمله کارخانه فایزر (pfizer)، کارخانه آسترازنیکا (AstraZeneca) و … است. در سمت دیگر مشاهده می شود که هر ساله مقدار عظیمی قرص، ویال، شربت و … تولید و عرضه می شود که در کارخانه های مدرن اروپا ، آمریکای شمالی و استرالیا و برخی از کشورهای آسیایی هیچ بخشی از کارخانه را نمی توان یافت که در آن اتوماسیون همه ی کار ها را بر عهده نداشته باشد؛ از این رو کارخانه های دیگر در سراسر جهان برای عقب نماندن از رقبای خود چاره ای جز به روز رسانی سیستم های انسانی خود با سیستم های حاوی اتوماسیون نیستند.
الزام وجود اتوماسیون در شرکت های دارویی سنتی
شرکت های دارویی سنتی در گذشته در بررسی تکنیک های جدید تولید کند بوده اند و رویکرد مخاطره آمیزی را برای اصلاح طرح تولید دسته ای در پیش داشتند. رقابت شدید، الزامات تولید بیشتر و محیط نظارتی سختگیرانه بر تولید کنندگان دارو باعث شد تا تولید کنندگان دارو برای بهینه سازی سیستم های خود به فکر چاره ای باشند. این چاره چیزی جز استفاده از اتوماسیون در مراحل تولید خود نبود. از طرفی اتوماسیون برای تولید کنندگان دارو، دسترسی بلادرنگی ایجاد می کرد که باعث افزایش قابلیت دسترسی و همچنین قابلیت یکپارچه سازی زنجیره تامین را در سراسر تاسیسات دارویی ایجاد کرد.
امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و نیاز روزافزون به بازار به تامین داروی بازار، نمی توان از روش های دستی و غیر اتوماتیک یک کارخانه دارویی را راه اندازی کرد. زیرا در روش های قدیمی و بدون اتوماسیون، تمام مراحل از میزان درصد مواد در یک فرآیند تا بسته بندی دارو باید به صورت دستی صورت می گرفت و تداخل انسان در هر امری موجب افزایش میزان خطا می شود؛ از اینرو با بهره گیری از سیستم های اتوماسیون، میتوان این خطا را به نزدیک صفر کاهش داد زیرا در سیستم های اتوماسیون جدید با بهره گیری از تجهیزات هوشمند و با کمک برنامه نویسی، روش های دستی گذشته را به روش های اتوماتیک بدل کرده اند.
مدرن شدن صنعت دارو سازی در اواسط دهه 1800 میلادی
صنعت دارو سازی مدرن ریشه در اواسط دهه 1800 میلادی دارد و تا پیش از آن تمام مراحل به صورت دستی صورت می گرفت. این صنعت که وظیفه تامین نیازهای بهداشتی میلیون‌ها بیمار با مشکلات مختلف را دارد، باید دائماً مقررات سختگیرانه و استانداردهای انطباق را رعایت کند. یک حرکت اشتباه می تواند زنجیره ای از رویدادها را به حرکت درآورد. علاوه بر این، تولیدکنندگان به طور مداوم برای دستیابی به کنترل و شفافیت در سراسر تسهیلات کار می کنند، زیرا افزایش هزینه های تحقیق و توسعه منجر به افزایش قیمت دارو می شود.
در حال حاضر اگر کل دنیا را در نظر بگیریم، به صورت هفتگی میلیون ها قرص تولید می کند که همه آن ها باید قبل از بسته بندی و ارسال به توزیع کنندگان، به دقت بررسی شوند. در طی این بررسی، سازندگان دارو، باید از مقدار صحیح دارو، ترکیب شیمیایی و وزن دقیق محصول تولیدی، اطمینان پیدا کنند و اکثر صنایع داروسازی مدرن مجهز به اتوماسیون در برچسب گذاری، دسته بندی و … استفاده می کنند. به طور مثال تنها در مورد لیبل زدن بر روی ویال ها باید نکات زیادی را در نظر گرفت به طور مثال این کار نباید توسط انسان انجام شود .
کاربرد اتوماسیون در تولید دارو
وقتی صحبت از اتوماسیون داروخانه، تولید دارو و مواردی از این دست می شود، چیزی که مصرف کنندگان بیشتر به آن نیاز دارند، سیستم های تولیدی است که بتواند دارو ها و نسخه ها را با خیال راحت پردازش، توزیع، برچسب گذاری و بسته بندی کند. شرکت‌های داروسازی اتوماسیون را در فرآیندهای خاصی مانند توسعه دارو، سریال‌سازی، مبارزه با جعل و غیره ادغام کرده‌اند. در نمونه های تولیدی، اتوماسیون در فرآیندهایی مانند مونتاژ کیت، مرتب سازی، مراقبت از ماشین و بسته بندی رایج شده است.
اتوماسیون به طور قطعی داروسازی را با توجه به توسعه محصول، تولید تجاری و نظارت در زمان واقعی متحول می کند. این می‌تواند با استفاده از حسگرها و سیستم‌های شناسایی، تعالی تولید را تقویت کند تا نه تنها به شرکت‌ها در دستیابی به انطباق کمک کند، بلکه این کار را با کمترین هزینه انجام دهد. در واقع، بسیاری از تولیدکنندگان دارو، نرم افزار اقدامات اصلاحی، اقدام پیشگیرانه (CAPA) را برای رعایت هنجارهای GMP و FDA به کار گرفته اند.
اتوماسیون در شرکت مهندسی مهیاز به چه صورت است؟
بخش برق و اتوماسیون شرکت مهیاز به صورت کلی از دو بخش تشکیل شده است که یک بخش آن را تکنسین های برق تشکیل می دهند که کارهایی از جمله پیکربندی و سیم کشی تابلو برق، سیم کشی و نصب ولو ها، سیم کشی و نصب سنسور ها و … را برعهده دارند و در بخش دیگر تیمی متشکل از مهندسین برق است که کارهایی از جمله برنامه نویسی PLC (با برنامه های simatic manager و tia portal)، ایجاد و راه اندازی SCADA، نقشه کشی با نرم افزار Eplan و … است. یکی از نکات جالب توجه شرکت مهیاز در این است که تیم برنامه نویسی خبره شرکت دست به ایجاد یک برنامه Customize برای SCADA کردند که برخلاف سایر شرکت ها، منحصر به فرد خود شرکت است و در کنار آن WINCC نیز از دیگر نرم افزار های مورد استفاده شرکت است که برای ایجاد SCADA و مانیتورینگ مورد استفاده قرار می گیرد.
از دیگر ویژگی های متمایز کننده مهیاز از سایر شرکت های اتوماسیون، در این است که شرکت مهیاز برای هر مورد که کاربر نیاز داشته باشد، امضای الکترونیکی تعریف می کند تا اگر کاربری باهر سطح دسترسی، نیاز به تغییر یک پارامتر حساس در SCADA داشت، بتواند آن را تغییر دهد و در عین حال به دلیل حساس بودن پارامتر از کاربر تاییدیه مجدد بگیرد. در کارخانه مهیاز با بهره گیری از مجرب ترین برنامه نویسان، یک برنامه PLC با عملکردی فوق العاده و در عین حال برنامه به صورت حداقلی و از دید برنامه نویسان بهینه است زیرا در حداقل میزان نت ورک نوشته شده است. از ویژگی های مهم شرکت این است که در کنار تیم مجرب، از تجهیزات و سنسور هایی با صحت (accuracy) و دقت (precision) بسیار بالا است و این باعث افزایش دقت و بهبود عملکرد در فرآیند ها می شود.
